Bộ Xây dựng “bật đèn xanh”

Ông Vũ Ngọc Anh, Vụ trưởng Vụ Khoa học - Công nghệ và Môi trường (Bộ Xây dựng), cho biết dự thảo Quy chuẩn Kỹ thuật Quốc gia về chung cư được Bộ Xây dựng công bố để lấy ý kiến. Trong đó có quy định căn hộ chung cư phải có tối thiểu 1 phòng ở, 1 phòng vệ sinh với diện tích cả căn hộ không nhỏ hơn 25m2.

Cụ thể, căn hộ chung cư khép kín chỉ cần 1 phòng ngủ 8-12m2, 1 nhà vệ sinh không quá 3m2, bếp khoảng 4m2 và 1 khu sinh hoạt chung khoảng 9m2. 

Nhằm tránh áp lực về dân số lên hạ tầng tòa nhà và khu vực, Bộ Xây dựng lưu ý các dự án nhà ở thương mại (NoTM) phải đảm bảo tỷ lệ căn hộ có diện tích dưới 45m2 không vượt quá 30% tổng số căn hộ. Song số lượng và tỷ lệ này còn căn cứ vào chỉ tiêu dân số tại khu đất dự án.

Cơ sở để Bộ Xây dựng bảo lưu quan điểm cho căn hộ diện tích nhỏ là đã tham khảo kinh nghiệm xây dựng quy chuẩn của nhiều quốc gia. Chẳng hạn, tại Trung Quốc căn hộ nhỏ nhất không nhỏ hơn 21m2, Philippines 24m2, Anh 27m2, thậm chí tại Hồng Kông diện tích còn nhỏ hơn.

Thật ra, đây không phải lần đầu Bộ Xây dựng ủng hộ phát triển căn hộ diện tích nhỏ tại các TP lớn. Từ năm 2010, Công ty Đất Lành từng kiến nghị cho phép đầu tư xây dựng loại căn hộ có diện tích 20-30m2 trong nhà ở chung cư thương mại, để đáp ứng nhu cầu nhà ở cho đối tượng độc thân có thu nhập thấp.

Bộ Xây dựng lúc đó đã đề nghị UBND TPHCM xem xét, đánh giá nhu cầu thực tế của loại căn hộ này trên địa bàn, hướng dẫn doanh nghiệp thực hiện với tỷ lệ hợp lý. Để có những căn hộ nhỏ phù hợp với túi tiền người dân, nhất là giới trẻ, người thu nhập thấp, Bộ Xây dựng còn cụ thể hóa khung pháp lý cho căn hộ nhỏ này. 

Tuy nhiên, tại TPHCM, Sở Xây dựng lại cho rằng diện tích loại căn hộ này chưa phù hợp theo Luật Nhà ở và các tiêu chuẩn xây dựng theo quy định hiện hành. Trong năm 2018, UBND TPHCM từng kiến nghị Bộ Xây dựng xem xét, ban hành quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về nhà chung cư, với quy định diện tích tối thiểu căn hộ chung cư thương mại 45m2.

Đây được xem là động thái “cấm cửa” căn hộ diện tích nhỏ của chính quyền TP đông dân nhất nước. TPHCM cho rằng khi lượng căn hộ thương mại diện tích nhỏ tăng, dẫn đến tình trạng dân số tăng nhanh, từ đó kéo theo các áp lực lớn về hạ tầng, giao thông. Trong khi đó, TPHCM đang thực hiện các kế hoạch giãn dân ra khu vực ngoại vi, không muốn phát triển NoTM diện tích nhỏ trong nội đô.

Người dân, doanh nghiệp ủng hộ

Theo số liệu thống kê của Sở Xây dựng TPHCM, trên địa bàn hiện có khoảng 476.158 hộ chưa có nhà ở hoặc đang sống chung với cha mẹ, người thân, chiếm hơn 23% tổng số hộ tại TP.

Ngoài ra có khoảng 21.000 hộ sống trên và ven kênh rạch và 35.000 hộ đang sống trong các chung cư cũ cần được cải tạo, chỉnh trang hoặc di dời tái định cư. Thế nhưng, rào cản đối với người thu nhập thấp ở đô thị khi tạo lập nhà ở là thiếu sản phẩm NoTM loại vừa và nhỏ có giá vừa túi tiền, nhà ở xã hội (NoXH), nhà cho thuê giá thấp...

Theo khảo sát của phóng viên, tại một số khu công nghiệp, khu chế xuất, kể cả khu vực nội thành, đa số đối tượng dân nhập cư, người lao động phổ thông, sinh viên... đều ủng hộ việc phát triển loại căn hộ diện tích nhỏ 25-30m2. Chị L., nhân viên văn phòng tại quận Bình Thạnh, cho biết với thu nhập 9 triệu đồng/tháng, chi phí thuê nhà trọ đã mất 3 triệu đồng/phòng 15m2.

“Thị trường có loại căn hộ 25m2 đủ tiện nghi chỗ ngủ, bếp, nhà vệ sinh, an ninh, giá 500-700 triệu đồng, thanh toán bằng hình thức trả góp sẽ mở ra cơ hội an cư cho những người thu nhập thấp như chúng tôi” - chị L., chia sẻ.

Là người tâm huyết phát triển loại căn hộ để bán, cho thuê dành cho người thu nhập thấp, trung bình tại TPHCM, ông Lê Hữu Nghĩa, Tổng giám đốc Công ty BĐS Lê Thành, nhìn nhận loại căn hộ 25m2 đang là sản phẩm thị trường cần nhưng thiếu nghiêm trọng.

Đặc biệt, nhu cầu ở khu vực trung tâm rất lớn, chủ yếu tập trung ở đối tượng người độc thân, vợ chồng mới cưới làm việc tại các quận nội thành. Vì vậy, cần thiết cho phép phát triển loại căn hộ diện tích nhỏ với tỷ lệ 15-20% ở các dự án thuộc khu vực trung tâm.

Theo ông Nghĩa, muốn giải quyết tình trạng thiếu căn hộ diện tích nhỏ, Nhà nước cần có giải pháp, cơ chế khuyến khích doanh nghiệp đầu tư xây dựng NoTM dành tỷ lệ nhất định cho căn hộ diện tích nhỏ. Điều này sẽ giúp người dân có thêm cơ hội nhà ở, mặt khác giúp doanh nghiệp đảm bảo lợi nhuận, phát triển bền vững.

Đồng quan điểm, ông Trần Khánh Quang, Tổng giám đốc Công ty Việt An Hòa, bày tỏ ủng hộ loại hình căn hộ 25m2. “Nếu cách đây 4 năm TPHCM cho phát triển căn hộ 25m2, dân nghèo sẽ không bị đẩy ra tận Đức Hòa, Cần Giuộc (Long An), Nhơn Trạch (Đồng Nai), đi làm xa mấy chục cây số. Không riêng gì căn phố, loại hình nhà phố cũng bất hợp lý khi quy hoạch bắt phải trên 80m2, vượt quá xa khả năng chi trả người lao động. Tại các nước xung quanh, đô thị sang trọng, sầm uất, Chính phủ vẫn đồng ý cho phát triển căn hộ nhỏ” - ông Quang, nói. 

Trao đổi với ĐTTC, ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội BĐS TPHCM, cho biết câu chuyện phát triển căn hộ diện tích nhỏ (25m2) được đưa ra tranh luận từ lâu, nhưng đến nay vẫn chưa ngã ngũ trước các ý kiến, lợi ích trái chiều. Tuy nhiên, phải khẳng định nhu cầu về nhà ở diện tích nhỏ đối với người dân TPHCM rất lớn.

Vì vậy, dù muốn hay không cũng phải phân bổ một tỷ lệ căn hộ diện tích nhỏ, chiếm 20-25% tại các dự án NoTM. Tất nhiên, cho phép xây dựng căn hộ nhỏ 25-45m² tại chung cư thương mại phải bảo đảm phù hợp với quy hoạch chi tiết xây dựng, tiêu chuẩn, quy chuẩn xây dựng.  

Minh Tuấn